ZAMEK KSIĄŻ
Zamek Książ jest jednym z największych zamków w Polsce i jednocześnie największym zamkiem na Dolnym Śląsku. Zbudowany na urwistym skalnym cyplu, na wysokości 395 m n.p.m., otoczony głęboką kotliną porośniętą lasem. Niegdyś nazywany był „perłą Śląska”, a także „zamkiem z bajki”. Położony na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego jest budowlą charakteryzującą się różnymi stylami architektury, posiadającą ponad 400 pomieszczeń. Zamek został wybudowany w latach 1288-1292 przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego. W rękach piastowskich książąt pozostał do roku 1392, a następnie zamek przeszedł pod panowanie monarchów czeskich, po czym stał się własnością rycerską. W wyniku wojen husyckich na Śląsku Książ uległ częściowemu zniszczeniu i stał się kryjówką rycerzy – rozbójników, w tym słynnego z rozbojów Hermana Czettritza. W latach 1491-97 właścicielem zamku został król Władysław Jagiellończyk. Następnie rezydencję oddano pod zastaw rodzinie Hochbergów, którzy później wykupili swoje dobra lenne, a zamek stał się wolną własnością dziedziczną ich rodu, aż do 1941 roku, kiedy to został skonfiskowany przez hitlerowców. W latach 1618-48, podczas trwającej wojny 30-letniej, Książ uległ kilkakrotnemu zniszczeniu. Po zakończonej wojnie zamek był kilkakrotnie przebudowywany. Największe zmiany poczynił Konrad Ernst Maksymilian von Hochberg, przekształcając średniowieczną siedzibę w barokową rezydencję. Za rządów Hansa Heinricha V nastąpiło gospodarcze wzmocnienie majątku poprzez nadanie mu królewskim aktem formy majoratu, co oznaczało, że dobra książańskie przestały podlegać podziałom między spadkobierców, a dziedzicznym panem zostawał najstarszy syn. Największą postacią w dziejach rodziny von Hochberg był niewątpliwie Hans Heinrich XI, który piastował w swym życiu szereg urzędów i godności. Był członkiem Izby Panów parlamentu pruskiego, a potem Reichstagu. W 1905 roku otrzymał od cesarza Wilhelma II najwyższy tytuł książęcy – Herzog von Pless. Jego następcą został Hans Heinrich XV, którego żoną była Mary Therese Oliwia Cornwallis-West, zwaną księżną Daisy. Za ich panowania po raz ostatni zamek zmienił wygląd. Dobudowano dwa nowe neorenesansowe skrzydła i stworzono reprezentacyjną elewację odpowiadającą barokowej wschodniej fasadzie, zwieńczoną kartuszem z herbami małżonków von Hochberg. W 1941 roku Książ został zajęty przez państwo niemieckie i stał się siedzibą paramilitarnej organizacji „Todt”. W tym czasie wnętrza zamkowe uległy znacznej dewastacji. Pod zamkiem i dziedzińcem przeprowadzono prace, w efekcie których na głębokości ok. 50 m zostały wykute potężne tunele. W związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej w roku 1945 prace zostały przerwane, a na zamku zaczęli stacjonować żołnierze wojsk rosyjskich, co trwało do 1946 roku. Obecnie zamek Książ jest własnością gminy Wałbrzych, która w 1991 roku powołała do życia Przedsiębiorstwo „Zamek Książ” Sp. z o.o., które do dnia dzisiejszego zarządza obiektem. Więcej informacji: www.ksiaz.walbrzych.pl
zdjęcia:
www.miejscsadolnyslask.pl – widok ogólny na zamek
www.vitoos.blox.pl – sala Maksymiliana
www.walbrzych.naszemiasto.pl – fragment trasy turystycznej śladami II wojny światowej.
PALMIARNIA
Palmiarnia w dzisiejszej dzielnicy Wałbrzycha – Lubiechowie powstała z inicjatywy ostatniego przedstawiciela rodu Hochbergów na Zamku Książ – Jana Henryka XV. Książę budował ją z myślą o swojej małżonce Marii Teresie Cornwallis – West, zwanej Daisy, która była miłośniczką pięknych kwiatów i oryginalnych roślin. Budowa palmiarni datowana jest na lata 1908- 1911. Inwestycja ta pochłonęła astronomiczną sumę 7 milionów marek w złocie. Na powierzchni 1900 metrów kwadratowych, oprócz palmiarni, wzniesiono również cieplarnie, ogrody utrzymane w stylu japońskim, rosarium, ogród owocowo – warzywny i obszar pod uprawę krzewów. Zaraz po zakończeniu prac budowlanych do Lubiechowa sprawdzono ok. 80 gatunków nowych roślin. Centralną częścią obiektu był 15-metrowy budynek, zbudowany z metalu i szkła, w którym zasadzono palmy daktylowe. Całość została otoczona jednokondygnacyjnymi oranżeriami. Najbardziej niezwykły był jednak budulec, którym wyłożono wnętrze palmiarni. Książę sprowadził z Sycylii siedem wagonów kolejowych, wypełnionych zastygłą lawą z wulkanu Etna. Duże kawały tufu wulkanicznego budowniczy rozbijali na mniejsze i tworzyli z nich groty, wodospady oraz ściany z kieszeniami dla roślin. Palmiarnia była również źródłem świeżych warzyw i owoców dla książęcej kuchni. Oczkiem w głowie księżnej pozostawało jednak rosarium. Uprawiano w nim m.in. róże o śnieżnobiałych płatkach, nazwane Daisy. Od początku istnienia palmiarni, obiekt był udostępniany zwiedzającym. Obecnie w palmiarni rośnie ponad 250 gatunków roślin, które reprezentują florę różnych stref klimatycznych i różnych kontynentów. Szczególną uwagę zwracają tu olbrzymie palmy i bogata kolekcja kaktusów. Więcej informacji: www.ksiaz.walbrzych.pl
zdjęcie: www.citwalbrzych.pl
CENTRUM NAUKI I SZTUKI STARA KOPALNIA W WAŁBRZYCHU
Jest to wyjątkowy kompleks poprzemysłowy doskonale ilustrujący historię i tradycje górnictwa wałbrzyskiego. Stara Kopalnia mieści się w dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Julia”, w której wydobycie w zakończono 1996 roku. W ocalonym zespole pokopalnianych obiektów powstało wówczas Muzeum Przemysłu i Techniki. Dziś, dzięki przeprowadzonej gruntownej rewitalizacji Stara Kopalnia stanowi nowoczesne centrum nauki i sztuki, tworząc atrakcyjną przestrzeń dla turystyki oraz aktywnych działań na polu kultury i edukacji. Niepowtarzalność charakteru Starej Kopalni, gdzie zabytkowe obiekty architektury wraz z autentycznym wyposażeniem ujęte zostały w nowoczesny, kreatywny sposób, czyni z niej bezprecedensową atrakcję miasta i regionu. Wystawa stała prezentująca historię węgla i górnictwa, to wyjątkowa oferta dla każdego, kto chciałby zobaczyć jak wyglądała praca górnika i kopalni. Bogata ekspozycja industrialnych maszyn, stanowiących zabytki techniki, zachwyci każdego zainteresowanego historią przemysłu i techniki. Na terenie Starej Kopalni udostępnione do zwiedzania są następujące obiekty: łaźnia łańcuszkowa, lampownia, kuźnia (warsztat), maszynownia, sztolnia oraz wieża ekologii, z której można podziwiać panoramę miasta i okolicznych gór. Więcej informacji: www.starakopalnia.pl
zdjęcie: www.poznajpolske.onet.pl
SZCZAWNO ZDRÓJ
Szczawno Zdrój jest piękną, malowniczą miejscowością i jednym z najstarszych uzdrowisk sudeckich. Miasto położone w kotlinie posiada korzystny mikroklimat, a otoczone zielonymi wzgórzami eksponuje w niesamowity sposób swoje walory przyrodnicze. Występujące tu wody lecznicze są zasadowe, lekko kwaśne, pojawiają się wzdłuż doliny potoku Szczawnik na całej przestrzeni uzdrowiskowych obiektów. Zabudowa pochodzi głównie z XIX w. i jest ładnie wkomponowana w dwa duże parki – im. Wieniawskiego i Szwedzki z bogatą roślinnością rodzimą i aklimatyzowaną (ok. 180 gatunków) wśród której wiele drzew i krzewów to pomniki przyrody (130). Na szczególną uwagę zasługują różaneczniki i azalie – z przepięknymi kwiatami w okresie wiosennym. Do największych walorów miasta należą wody lecznicze, szczawy wodorowęglanowo – sodowo – wapniowo -magnezowe: „Mieszko”, „Dąbrówka”, „Młynarz” i ” Marta”. Więcej informacji: www.szczawno-zdroj.pl
zdjęcie: www.pl.wikivoyage.org
JEDLINA ZDRÓJ – PAŁAC JEDLINKA
Miłośników dawnych rezydencji oraz spotkań z żywą historią zapraszamy do odwiedzin położonego w malowniczym uzdrowisku Jedlina Zdrój pałacu Jedlinka. Obiekt nazywany również porcelanowym pałacem zaprasza na niesamowitą podróż w czasie. Wojny Śląskie, czasy rewolucji przemysłowej, sekrety bogatych fabrykantów, intrygi i pojedynki dworskie, ukryte skrzynie pełne skarbów oraz niewyjaśnione tajemnice II wojny światowej czekają na swoich odkrywców. Do zwiedzania udostępnione są m.in.: Komnata Heraldyczna w której można podziwiać wyposażenie z drugiej połowy XIX wieku z oryginalnie zachowaną podłogą oraz bogato zdobionym sztukaterią sufitem, a także zbiór dotyczący heraldyki i genealogii m. in. kolekcję almanachów gotajskich. Pomieszczenie sztabowe Organizacji TODT, czyli jedna z sal pałacowych wyposażona w niemieckie sprzęty pochodzące z II wojny światowej, inscenizujące pracę sztabu organizacji TODT nad projektem Riese realizowanym w pobliskich Górach Sowich. Oprócz tego w podziemiach pałacu możemy zobaczyć pozostałości niemieckiego schronu przeciwchemicznego pochodzącego z II wojny światowej. Zwiedzający mogą także podziwiać salę balową, zdobioną płatkami prawdziwego złota, pokój Carla Kristera z kolekcją jego porcelanowych wyrobów oraz malowidłami amorków, symboli jego romantycznych uczuć do ukochanej żony. Trzy sale rezydencjonalne z zachowaną XIX wieczną sztukaterią oraz secesyjnym piecem , pracownię sztukatorską oraz XIX wieczną zabytkową windę kuchenną, z której można nadal korzystać. W komnacie, nazwanej „Gabinetem Kristera”, czeka na odwiedzających nie lada wyzwanie: szereg logicznych łamigłówek, zagadek i zadań, a wszystko to po to aby odnaleźć ukryty skarb i klucz do wyjścia! Gabinet to znakomite miejsce, aby poddać próbie własną kreatywność, jasność umysłu, umiejętność pracy w zespole, spostrzegawczość i intuicję. Do zabawy w „Gabinecie Kristera” zapraszamy drużyny 2 – 4 osobowe po wcześniejszej rezerwacji. Po zwiedzeniu pałacu warto też wstąpić do przypałacowego browaru i skosztować jednego z czterech gatunków wytwarzanego tam piwa. Więcej informacji: www.jedlinka.pl
zdjęcie: www.hoteljedlinka.pl
GŁUSZYCA – TAJEMNICZE PODZIEMNE MIASTO OSÓWKA
Podziemny Kompleks Osówka znajduje się niewiele ponad kilometr na północny-wschód od miejscowości Kolce i takiej samej odległości na północ od miejscowości Sierpnica. Prace rozpoczęte w połowie 1943r. doprowadziły do powstania ogromnego systemu betonowych korytarzy, umocnień i hal. Cel prac był utrzymywany w tajemnicy. Zdaniem jednych miała to być tajna kwatera Adolfa Hitlera. Inni twierdzą, że budowano hale dla podziemnych fabryk zbrojeniowych. Do pracy wykorzystywano robotników oraz więźniów z obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Część naziemna kompleksu Osówka stanowi zewnętrzną infrastrukturę podziemnego obiektu. Stopień zaawansowania przeprowadzonych tu robót stawia te budowle na pierwszym miejscu pod względem najbardziej wykończonych naziemnych obiektów przedsięwzięcia „Riese” (niem. olbrzym) w Górach Sowich. Największą uwagę przyciągają dwa obiekty umownie nazwane „Kasyno” i „Siłownia”. „Kasyno” ma 50 metrów długości. Posiada otwory okienne, monolityczny stop żelbetonowy, przewody kominkowe, rury instalacyjne oraz wewnętrzne ocieplenie z płyt wiórowo-cementowych. Strop wylany jest w formie niecki, którą docelowo zamierzano wypełnić ziemią i roślinnością. „Siłownia” to blok betonowy, składający się ze zbiorników oraz pomieszczeń do których prowadzą włazy ze stalowymi klamrami. Więcej informacji: www.osowka.pl
zdjęcie: www.osowka.pl
WALIM – SZTOLNIE WALIMSKIE
Podziemna trasa turystyczna, w kompleksie “Rzeczka”, jest pozostałością po jednym z najbardziej tajemniczych przedsięwzięć górniczych i budowlanych, prowadzonych w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę w Górach Sowich. Jest on położony na wschodnim zboczu góry Ostrej (653,3 m) między Walimiem a Rzeczką. Część podziemną kompleksu wytyczono na planie zbliżonym do litery „E”. Składają się na nią 3 równoległe, nie obudowane sztolnie, oddalone od siebie o 40 i 50 m oraz system łączących je pod kątem prostym wyrobisk komorowych. Całkowita długość wyrobisk podziemnych wynosi ok. 500 m, powierzchnia 2 500 m2, a objętość 14 000 m3. W kompleksie można zwiedzić prawie wykończoną wartownię, w której zgromadzone zostały eksponaty i nieliczne dokumenty związane z wszystkimi kompleksami. Imponują wymiary hal, np. „komora techniczna”, łącząca sztolnie I i II, ma 32 m długości i 6 m wysokości. Największe rozmiary ma hala łącząca sztolnie I i III (80 m długości, 10 m wysokości i 8 m. szerokości). Nadziemna część kompleksu jest słabo rozwinięta. Usypano tzw. platformę, służącą do transportu urobku i organizacji placu budowy. Współcześnie nad doliną rzeczki Walimki przerzucono metalowy most Bailey’a, obok znajduje się makieta rakiety V-2. Więcej informacji: www.sztolnie.pl
zdjęcie: www.sztolnie.pl
ZAGÓRZE ŚLĄSKIE – ZAMEK GRODNO
Jest on jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych zamków śląskich. Powstał w XIII wieku i stanowił jedno z ogniw systemu ochronnego południowej granicy Księstwa Świdnicko – Jaworskiego. Z początku pozostawał w rękach Piastów, potem Czechów, którzy przebudowują gotycki zamek w stylu renesansowym. Kolejnym właścicielem zamku był feudał niemiecki Jerzy von Eben. W 1789 roku zawaleniu uległa południowa ściana na dziedzińcu gotyckim oraz sąsiednie skrzydło mieszkalne. Podjęte w 1824 roku prace remontowe miały na celu przystosowanie zamku na potrzeby wzrastającego ruchu turystycznego. Podobny zakres miały prace prowadzone w latach 1957 – 1958 kiedy to umocniono wieżę, zabezpieczono mury i stworzono muzeum. Zespół zamkowy składa się z gotycko – renesansowego zamku górnego, wieży na skale oraz zamku dolnego, który stanowi najmłodszą jego część. Zamek zbudowany jest z kamienia, a cegły użyto w późniejszych przybudówkach i renesansowych antykach. Wieża jest u dołu czworokątna, a wyżej ośmioboczna. Na dziedzińcu znajduje się zabytek przyrody – stara lipa. Więcej informacji: www.zamekgrodno.pl
zdjęcie: archiwum UM Świdnica
ZAPORA NA JEZIORZE BYSTRZYCKIM
Tama zbudowana została w latach 1911-1914 aby przeciwdziałać skutkom powodzi nawiedzających ten rejon. Zbudowano ją z gnejsowych bloków kamiennych a jej rozmiary to 44m wysokości oraz 230m długości. Powstały w ten sposób zbiornik wody jest w stanie zgromadzić około 8 mln litrów wody. Jezioro ma około 3,3km długości przy szerokości nie przekraczającej średnio 200m w najszerszym miejscu około 480m. Zapora wodna stanowi zabytek techniki. Godny polecenia jest spacer po koronie zapory, z której rozpościera się malowniczy widok na jezioro z jednej oraz na dolinę rzeki Bystrzycy z drugiej strony. Poniżej zapory powstała niewielka hydroelektrownia, która do dziś wytwarza prąd. Zapora oraz zbiornik wodny stanowią dużą atrakcję turystyczną Gór Sowich. Więcej informacji: www.dolnyslask.org.pl
zdjęcie: www.tauron-ekoenergia.pl
JUGOWICE – CENTRUM MUZEALNO–TURYSTYCZNE KOMPLEKS WŁODARZ
Podziemny Kompleks „Włodarz” znajduje się w masywie góry o tej samej nazwie powyżej wsi Jawornik i stanowi on część kompleksu „Riese” drążonego w Górach Sowich podczas II wojny światowej. Prace rozpoczęte w połowie 1943r. doprowadziły do powstania ogromnego systemu betonowych korytarzy, umocnień i hal. Cel prac był utrzymywany w tajemnicy. Zdaniem jednych miała to być tajna kwatera Adolfa Hitlera. Inni twierdzą, że budowano hale dla podziemnych fabryk zbrojeniowych. Do pracy wykorzystywano robotników oraz więźniów z obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Jest to największy z powstałych kompleksów i zarazem najmłodszy z udostępnionych do zwiedzania. Swoich gości kompleks wita betonowymi posterunkami wartowników i wystawą broni. Przed wejściem do podziemi znajduje się kasa, małe muzeum, w którym zgromadzono używany na budowie sprzęt i materiały budowlane, materiały źródłowe, eksponaty oraz informacje związane z budową o kryptonimie „Riese”. Idąc podziemnymi korytarzami przechodzimy przez kolejne wykute w skale odnogi aż w końcu dochodzimy do tamy oddzielającej zalaną część podziemi. Wsiadamy do łodzi, by udać się w podróż po zalanych sztolniach. Wrażenie jest niesamowite. Niezmącona woda pozwala ujrzeć spód tunelu, na którym w dalszym ciągu znajdują się belki, rury, sprzęt i inne pozostałości po budowie wyrobiska. Wpływamy do wielkiej zatopionej hali, która ma ponad 80 metrów długości i 10 metrów wysokości. W drodze powrotnej do wyjścia możemy obejrzeć wyeksponowane w bocznych odnogach tunelu górnicze narzędzia oraz wagoniki, których używali więźniowie do wywożenia skalnego urobku. Więcej informacji: www.wlodarz.pl
zdjęcia:
www.fotopolska.eu – sztolnie kompleksu Włodarz
www.fotopolska.eu – wejście do podziemnego kompleksu Włodarz
www.fotopolska.eu – zalane sztolnie kompleksu Włodarz
SREBRNA GÓRA – TWIERDZA SREBRNOGÓRSKA
Miłośników militariów oraz dawnej techniki wojskowej zapraszamy na wycieczkę do położonej na przełęczy Srebrnej pruskiej twierdzy w Srebrnej Górze. Twierdza jest dziełem króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego. Powstała w latach 1765-1777 w celu obrony strategicznej Przełęczy Srebrnej i była wówczas najnowocześniejszą fortyfikacją świata. Twierdza jako jedyna na Śląsku nie poddała się wojskom napoleońskim. Stąd też przylgnęło do niej miano niezdobytego „Śląskiego Gibraltaru”. W 1860 roku pełniła już funkcje turystyczne , a w czasie II wojny światowej mieścił się w niej oflag o zaostrzonym rygorze , w którym więziono polskich oficerów z kampanii wrześniowej. W 2002 roku został powołany pierwszy w kraju Forteczny Park Kulturowy w Srebrnej Gόrze, organizacja, która stała się kluczowym podmiotem w działaniach na rzecz renowacji i zagospodarowania fortyfikacji. Duże znaczenie dla promocji twierdzy miało też powołanie w 2007 roku srebrnogórskiej grupy rekonstrukcyjnej- Infanterie-Regiment von Alvensleben (nr 33) odwołującej się swoimi strojami do garnizonu, który stacjonował na twierdzy w okresie wojny francusko-pruskiej. Od tego czasu turystów odwiedzających twierdzę oprowadzają przewodnicy-żołnierze, którzy prezentują zwiedzającym broń oraz eksponują znaleziska militarne i gόrnicze z okolic Srebrnej Góry – w przyszłości zbiory muzeum fortecznego. Więcej informacji: www.forty.pl
zdjęcie: Gmina Stoszowice
NOWA RUDA – PODZIEMNA TRASA TURYSTYCZNA KOPALNI WĘGLA W NOWEJ RUDZIE
Trasa turystyczna w byłej kopalni węgla podzielona jest na dwie części: naziemną, gdzie w 4 salach wystawowych Muzeum podziwiać możemy eksponaty ze wszystkich dziedzin górnictwa podziemnego, np. modele maszyn, sprzęt zabezpieczający czy aparaty ucieczkowe. Obejrzeć tutaj można również różne modele obudów górniczych. Do zwiedzania udostępniona jest także oryginalna dyspozytornia, stanowiąca niegdyś centrum kierowania kopalnią. Natomiast część podziemna została zlokalizowana w dawnych wyrobiskach górniczych o długości ponad 700 m na byłym polu górniczym „Piast”. Podczas podziemnej wędrówki będziemy mogli zapoznać się ze sposobami zabezpieczania chodników oraz stosowanymi niegdyś metodami pracy górników. Oprócz tego zobaczyć będzie można dawne maszyny górnicze i wagoniki podziemnej kolejki, służące niegdyś do przewożenia ludzi i transportu węgla. Dziś z przejażdżki kolejką mogą skorzystać zwiedzający kopalnię turyści. Naszej wyprawie w podziemia towarzyszyć będzie duch – skarbnik strzegący tajemnic noworudzkiej kopalni. Więcej informacji: www.kopalnia-muzeum.pl
zdjęcie: www.travelin.pl
ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE – KRZYWA WIEŻA
Krzywa Wieża stanowi najprawdopodobniej pozostałość dawnego zamku, który istniał tu jeszcze przed lokacją miasta, lub też po prostu została zbudowana jako miejska dzwonnica. Taką rolę pełniła zresztą od XV wieku aż do czasów II wojny światowej. W 1858 roku, podczas wielkiego pożaru miasta, górna część wieży uległa zniszczeniu. Po dokonanej odbudowie, która trwała do 11.10.1860 roku otrzymała zwieńczenie w kształcie jaskółczych ogonów a jej wysokość od tej pory wynosi 34 m Nie wiadomo dokładnie, dlaczego wieża uległa pochyleniu. Powszechnie uważa się, że przyczyną mogły być wstrząsy tektoniczne, które odnotowano 15 września 1590 roku. Nie wyklucza się również, że przyczyną było rozmoknięcie gruntu, które spowodowało osiadanie fundamentu. Istnieje także legenda opowiadająca o wydarzeniach z 1858 roku, kiedy to po wielkim pożarze miasta wykonano ekspertyzę fundamentów. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono bowiem, że wieża od początku mogła zostać zbudowana pochylona. Ot, taka fantazja budowniczych, którzy chcieli, by Ząbkowice posiadały wyjątkową i niepowtarzalną budowlę. Obecnie odchylenie wieży od pionu wynosi 2,12 m. Warto dodać, że podczas pomiarów dokonanych w 1977 r. stwierdzono, że odchylenie wynosi 1,98 m. Dziś Krzywa Wieża pełni funkcję punktu widokowego. Więcej informacji: www.krzywawieza.eu
zdjęcie: www.zabkowiceslaskie.pl
IZBA PAMIĄTEK REGIONALNYCH I LABORATORIUM DOKTORA FRANKENSTEINA
Turystów zainteresowanych historią Ząbkowic Śląskich i okolic zapraszamy do odwiedzenia Izby Pamiątek Regionalnych im. Józefa Glabiszewskiego mieszczącej się w Dworze Kauffunga przy ul. Krzywej 1. Jest to najstarszy, zachowany budynek mieszkalny w Ząbkowicach Śląskich, a pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 29 XI 1504 roku. Aż do 1945 roku budynek pozostawał własnością kolejnych, znanych rodów ząbkowickich. Dnia 9.05.1972 roku staraniem Pana Józefa Glabiszewskiego na parterze budynku otwarto Izbę Pamiątek Regionalnych. W odrestaurowanym budynku można oglądać: zachowane pomieszczenie kaplicy domowej i zbiory sakralne, studnię wewnątrz budynku – ok. 20 m. głębokości, na parterze XVI wieczne kolumny przyokienne. W 18 pomieszczeniach można zobaczyć zbiory związane z historią miasta i życiem mieszkańców naszego terenu. Ekspozycje stałe: archeologia, etnografia, gospodarstwo domowe, rzemiosło, broń, skrzynki cechowe, meble mieszczańskie XVIII i XIX wieku, zabytki sakralne, kufry posażne i podróżne, księgę Tory pochodzącą najprawdopodobniej z ząbkowickiej synagogi, starodruki, tarcze strzelnicze bractwa kurkowego, meble śląskie, radia i telewizory. W piwnicy budynku mieści się również Laboratorium Doktora Frankensteina, w którym miłośnicy fantastyki i grozy mogą sprawdzić swoją odwagę. Penetracja podziemnego laboratorium z pewnością przyprawi o dreszczyk emocji. Więcej informacji: www.krzywawieza.eu
zdjęcie: www.krzywawieza.eu
KAMIENIEC ZĄBKOWICKI – PAŁAC MARIANNY ORAŃSKIEJ
Zapraszamy do odwiedzenia monumentalnej budowli jaką jest pałac w Kamieńcu Ząbkowickim. Wybudowany na Górze Zamkowej w latach 1838 – 1872 z inicjatywy ówczesnej właścicielki dóbr kamienieckich – Marianny Orańskiej. Pałac powstał według projektu Karla Fryderyka Schinkla i nawiązuje do średniowiecznego zamku. Wzniesiono go na wzgórzu skąd rozpościera się wspaniała panorama Sudetów. W czasach swej świetności był jednym z najpiękniejszych obiektów romantycznych na kontynencie europejskim. Przed główną fasadą znajdował się zespół tarasów, fontann i pergoli, a od strony wschodniej piękny park krajobrazowy z altanami, wzgórzami i basenem. Pałac założony jest na planie prostokąta, z czterema cylindrycznymi wieżami na narożach i wewnętrznym dziedzińcem przedzielonym arkadowym przejściem. Podczas II wojny światowej Niemcy urządzili tutaj magazyn przejściowy dla zwożonych z całego Śląska dzieł sztuki. Po 1945 wyposażenie pałacu zostało wywiezione bądź zdewastowane, w lutym 1946 cały kompleks spłonął, prawdopodobnie podpalony przez żołnierzy radzieckich. Część zagrabionych marmurów zdobi Salę Kongresową w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki. Od 1 maja 2013 roku pałac został ponownie udostępniony dla zwiedzających. Więcej informacji: www.palacmarianny.com.pl
zdjęcie: www.turystyka.wp.pl
KRZYŻOWA – PAŁAC RODZINY VON MOLTKE
Zapraszamy do odwiedzenia znajdującego się kilka kilometrów od Świdnicy dawnego kompleksu pałacowego rodziny von Moltke położonego we wsi Krzyżowa. W czasie II wojny światowej pałac był miejscem tajnych spotkań niemieckiej antynazistowskiej grupy „Krąg z Krzyżowej”, założonej m.in. przez właściciela – hrabiego Helmuta Jamesa von Moltke. W wyniku zdemaskowania organizacji po nieudanym zamachu na Hitlera jej członkowie wraz z właścicielem pałacu hrabią Helmutem von Moltke zostali straceni. W pałacu 12 listopada 1989 odbyło się spotkanie premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla, w czasie którego odprawiono słynną „Mszę Pojednania”. W chwili obecnej teren pałacu jest wykorzystywany przez „Fundację Krzyżowa” jako Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży. Więcej informacji: www.krzyzowa.org.pl
zdjęcie: archiwum UM Świdnica
WITOSZÓW DOLNY – MUZEUM BRONI I MILITARIÓW
Wszystkich zainteresowanych techniką wojskową zarówno dawną jak i współczesną serdecznie zapraszamy do odwiedzenia położonego tuż za rogatkami Świdnicy w Witoszowie Dolnym prywatnego Muzeum Broni i Militariów, którego twórcą i właścicielem jest Pan Stanisław Gabryś. W Muzeum zgromadzono ponad dwa tysiące eksponatów, w tym około 150 sztuk broni strzeleckiej, maszynowej i przeciwpancernej od pierwszych karabinów iglicowych XIX wieku do broni lat pięćdziesiątych XX wieku. Najwięcej eksponatów pochodzi z okresu II wojny światowej. Na wystawie prezentowane są pierwsze karabiny maszynowe I i II wojny światowej oraz różnego typu karabinki, pistolety, rewolwery, pistolety maszynowe, moździerze, moździerze okopowe (10 sztuk). Poza tym na terenie muzeum można obejrzeć broń, która była na wyposażeniu wojska polskiego po 1945 roku, między innymi czołgi, samoloty, wozy opancerzone i kilka armat. Wśród egzemplarzy podarowanych przez wojsko podziwiać możemy m.in.: Czołg T-72, samoloty: MIG-21, SU 22, Iskra czy działo samobieżne „Goździk”. Więcej informacji: www.muzeum-broni.com.pl
zdjęcie: www.muzeum-broni.com.pl
JAWORZYNA ŚLĄSKA – MUZEUM PRZEMYSŁU I KOLEJNICTWA NA ŚLĄSKU
Muzeum udostępnia ekspozycję obejmującą zabytkowy tabor kolejowy normalnotorowy od roku 1890 do lat 70-tych XX w. Zbiór składa się z ponad 50 lokomotyw (pochodzenia polskiego, niemieckiego, austriackiego, angielskiego i amerykańskiego), około 50 wagonów oraz żurawi kolejowych i pługu odśnieżnego. Zajmują one aż 1,5 km torów. Poza taborem kolejowym do muzeum przybyły także maszyna parowa, dźwig, kolekcja motocykli Harley-Davidson, urządzenia dawnej drukarni, zabytkowy komputer Odra, zbiory ikonograficzne, biblioteczne oraz wiele eksponatów związanych z kolejnictwem i jego otoczeniem z zakresu łączności i zabezpieczenia ruchu kolejowego, nawierzchni kolejowej oraz wiele różnych pamiątek i dokumentów. Uruchomiona została makieta kolejowa w skali H0 sterowana autentycznymi urządzeniami zabezpieczenia ruchu kolejowego. Zbudowano drezynę do jazd rekreacyjnych dla zwiedzających. Otwarto również sale ekspozycyjne – Mini Muzeum Zabawkarstwa Samochodowego, kolekcję zabytkowych samochodów oraz salę poświęconą historii motocyklizmu na Śląsku. Otwarto wystawy starych narzędzi stolarskich oraz radioodbiorników, a także uruchomiono Starą Drukarnię. Od roku 2015 uruchomione zostały przejazdy historycznego składu pociągu składającego się z parowozu i dwóch wagonów, które odbywają się w sezonie letnim w każdy weekend na trasie z Jaworzyny Śląskiej do Świdnicy. Oprócz tego uruchamiane są pociągi „retro” w innych terminach, które są podawane na bieżąco na stronie internetowej. Muzeum zajmuje się również organizacją różnego rodzaju imprez okolicznościowych i charytatywnych. Więcej informacji: www.muzeumtechniki.pl
zdjęcie: Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej
ROGOŹNICA – MUZEUM GROSS–ROSEN
Głównym zadaniem Muzeum jest gromadzenie materiałów źródłowych do historii kompleksu KL Gross-Rosen, prowadzenie badań naukowych i upowszechnianie wiedzy historycznej oraz zabezpieczanie pozostałości poobozowych i udostępnianie ich zwiedzającym. W Muzeum w Rogoźnicy proponujemy zwiedzanie terenów poobozowych, a także kamieniołomów – miejsca pracy więźniów. Można również obejrzeć następujące wystawy: „KL Gross-Rosen 1941 – 1945″, „AL Riese – filie byłego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen”, „Zaginione człowieczeństwo”, „Barak tzw. francuski”, „Zostały rzeczy, pamięć, żal…” Na terenie poobozowym zwiedzić można ponadto: bramę obozową wraz z dwiema przyległymi wartowniami; fundamenty bloków i krematorium; dzwon obozowy; części piwniczne łaźni, kuchni więźniarskiej, tkalni oraz bloku 9/10; piec krematorium polowego, ściana śmierci – miejsce masowych egzekucji więźniów (dziś w tym miejscu umieszczone są tablice pamiątkowe poświęcone ofiarom obozu);, fragmenty ogrodzenia obozu. Więcej informacji: www.gross-rosen.eu
JAWOR – KOŚCIÓŁ POKOJU
Kościół Pokoju w Jaworze (niem. Friedenskirche) – ewangelicki kościół usytuowany w mieście Jawor, jest zabytkowym budynkiem sakralnym wybudowanym na mocy porozumień pokoju westfalskiego zawartego w 1648 i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Został wybudowany w latach 1654-1655 według projektu Albrechta von Säbischa z zastosowaniem konstrukcji ryglowej. Budowla powstała z materiałów nietrwałych: drewna, słomy i gliny. Na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie wnętrza: ołtarz, ambona i chrzcielnica. Po stronie północnej i południowej wzniesiono po cztery kondygnacje empor, których parapety zdobią obrazy ilustrujące Stary i Nowy Testament oraz pejzaże z zamkami i tarcze heraldyczne. Wszystkie elementy konstrukcyjne pokrywają polichromie o motywach fantazyjnie zwiniętych wici roślinnych. Ten obiekt wyróżnia się na tle historii sztuki europejskiej II połowy XVII w. ze względu na swą unikatowość i wysokie walory artystyczne. Jest jednym z trzech Kościołów Pokoju wybudowanych po wojnie trzydziestoletniej i jednym z dwóch zachowanych do dziś (drugi w Świdnicy). Kościół z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Więcej informacji: www.kosciolpokojujawor.pl
zdjęcie: UM Jawor
BOLKÓW – MUZEUM ZAMEK BOLKÓW
Osoby lubiące klimat średniowiecznych zamków zapraszamy do wizyty w Bolkowie, gdzie na wysokim wzgórzu nad miastem góruje pochodząca z XIII wieku jedna z największych warowni książąt świdnicko-jaworskich, z charakterystyczną 25 metrowej wysokości wieżą z dziobem, w której dolnej części znajduje się dawny loch głodowy. W chwili obecnej Muzeum Zamek Bolków jest Oddziałem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. W odrestaurowanym Domu Niewiast znajduje się część wystawiennicza muzeum. Na pierwszym piętrze eksponowana jest wystawa stała pt. „Budownictwo Obronne Księstwa Świdnicko-Jaworskiego”, natomiast na parterze prezentowane są wystawy czasowe. Na Zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, a najbardziej znaną imprezą odbywającą się na zamku jest Festiwal Rocka Gotyckiego „Castle Party”, który co roku przyciąga tłumy miłośników tej muzyki. Więcej informacji: www.zamek-bolkow.info.pl
zdjęcie: UM Bolków
KAMIENNA GÓRA – PODZIEMNA TRASA TURYSTYCZNA „PROJEKT ARADO”
W Kamiennej Górze, gdzie pod Górą Parkową niemal w centrum miasta znajduje się podziemna trasa turystyczna „Projekt Arado – zaginione laboratorium Hitlera”. Trasa została umieszczona w jednym z dziesięciu obiektów podziemnych jakie w czasie II wojny światowej wydrążyli robotnicy przymusowi pod miastem. W podziemiach tych planowano umieścić biura projektowe i fabryki produkujące najnowocześniejsze konstrukcje lotnicze i broń. Nowatorska aranżacja podziemi z wykorzystaniem iluminacji świetlnej oraz efektów audio, a także przewodnik który wciela się w rolę agenta polskiego wywiadu i prowadzi grupę by zdobyć niemieckie tajemnice – to tylko niektóre atrakcje jakie czekają na Państwa w Kamiennej Górze. Co kryją podziemia? Unikalne w skali Europy eksponaty – części pocisku V-1 i rakiety V-2, niemieckiego radaru, a nawet niemieckiej enigmy. Tajemnicze konstrukcje i.. Tajemnica Wojskowa. Zapraszamy do Kamiennej Góry. Więcej informacji: www.projektarado.pl
zdjęcie: www.kamiennagora.pl
KRZESZÓW OPACTWO CYSTERSKIE
Zapraszamy do odwiedzenia położonego nieopodal Kamiennej Góry Opactwa Cysterskiego w Krzeszowie. Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej to przede wszystkim Bazylika Mniejsza p.w. Wniebowzięcia NMP – piękna późnobarokowa świątynia z przebogatym wnętrzem, nazywana Europejską Perłą Baroku, w której na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny z monumentalnym obrazem Wniebowzięcia NMP, zespół fresków o tematyce biblijnej i zakonnej oraz organy koncertowe. Natomiast w kościele p.w. św. Józefa możemy podziwiać cykl fresków „Śląskiego Rembrandta” M. Willmanna „Radości i troski św. Józefa” – prezentujący sceny z życia św. Rodziny. Z kolei w tylnej części bazyliki znajduje się Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich, w którym w gotyckich sarkofagach spoczywają szczątki fundatorów krzeszowskiego opactwa. Poza murami opactwa malowniczo położone są kaplice Kalwarii Krzeszowskiej liczące 33 stacje służące rozważaniu męki Chrystusa. Jednak największym skarbem sanktuarium jest XIII-wieczna ikona Matki Bożej Łaskawej – najstarszy wizerunek maryjny w Polsce, ukoronowany 2 czerwca 1997 roku w Legnicy przez Papieża Jana Pawła II. Więcej informacji: www.opactwo.eu
zdjęcie: www.castellum.pl